Журналистларга су мохитен мониторинглау буенча яңа үзебезнең эшләнмә «Акваториум»ны тәкъдим иттеләр
Бүген Татарстан Экология һәм табигать ресурслары министрлыгы массакүләм мәгълүмат чаралары вәкилләре өчен «Фламинго» фәнни судносында ел саен уздырыла торган фәнни-тикшеренү экспедициясе старт алу уңаеннан матбугат туры оештырды. Быел экспедиция Экология министрлыгы, «ТР Геоүзәге фәнни-җитештерү берләшмәсе» ДБУ белгечләренең һәм «ВНИРО» ФДБФУ Татарстан филиалы галимнәренең берләштерелгән көче белән уздырыла.
Экология министры урынбасары Ольга Манидичева быелгы экспедиция үзенчәлекләрен билгеләп үтте:
«Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе программасы белән расланган барлык нокталарга мониторинг үткәрәбез. Быел безнең экспедициягә Татарстан ВНИРО белгечләре кушылды һәм без Куйбышев сусаклагычының су тирәлеге торышын тирәнрәк өйрәнү өчен өч ноктада уртак тикшеренү уздырачакбыз. Барлык тикшеренүләрне без «Экологик иминлек» илкүләм проектына ярдәм йөзеннән үткәрәбез», — дип сөйләде спикер.
Ул шулай ук тикшеренүләр методикасы турында җентекләп сөйләде: «Тикшеренүләр бөтен маршрут буенча узачак. Җиһаз автоматик режимда 8 гидрохимик һәм 8 гидрофизик күрсәткечне үлчи. Мониторинг программасы белән расланган алты ноктада без пробаларны аерым алачакбыз һәм яр буенда лабораториядә тикшерәчәкбез. Бу безнең фәнни экспедициянең тагын бер компоненты».
Экспедициянең дүрт көнлек маршруты Куйбышев сусаклагычының төп акваторияләрен: Казаннан Илләт елгасы тамагына, Зөя елгасы тамагына, Кызыл Байрак торак пунктына, Кама Тамагы поселогына, Идел-Кама дәүләт табигый биосфера тыюлыгының Саралы кишәрлеге акваторияләрен һәм кире Казанга барып җитәчәк. Барлыгы 360 километр чамасы юл үтеләчәк.
«ТР Геоүзәге фәнни-җитештерү берләшмәсе» ДБУ директоры Марс Вәлиев «Фламинго» судносының техник мөмкинлекләре белән уртаклашты:
«Фламинго» фәнни-тикшеренү судносы тулы модернизация узды. 2022 елда судно, ТР Рәисе Рөстәм Нургали улы Миңнеханов ярдәме белән, тикшеренү өчен кирәкле барлык җиһазлар белән җиһазландырылды. Суднода гидрофизик, гидрохимик күрсәткечләр, метеостанция, эхолокация, ультратавышлы зондлаштыру күрсәтелгән. Аның ярдәмендә «Россия – Ислам дөньясы: КаzanForum» форумы һәм БРИКС саммиты вакытында су объектлары акваториясе мониторингы узды.
Татарстаннироның аквакультура лабораториясе мөдире Михаил Горшков аңлатканча, «Фламинго» судносы ВНИРО белгечләренә Куйбышев сусаклагычы акваториясендә барган процессларны биоресурслар киселешендә тирәнрәк өйрәнергә ярдәм итәчәк.
«Анализ үткәрелгәндә, без су тирәлегендә бара торган процесслар турында тулы мәгълүмат алачакбыз. Шунысы мөһим: гидробиологлар, зоологлар, биологлар, химиклар һәм башка белгечләр бергә эшләячәкләр һәм яхшы җиһазлар белән тәэмин ителәчәкләр. Экология министрлыгы фән белән эшләүгә аерым игътибар бирә һәм һәрвакыт алга карый. Киләчәккә шундый текә караш сулы мохиттә барган процесслар белән идарә итәргә мөмкинлек бирә», – дип билгеләп үтте аквакультура лабораториясе мөдире.
Журналистларны Россиядә яңа эшләнмә — «Акваториум» су мохитенең экологик мониторингы платформасын күрсәтү аеруча кызыксындырды. Платформаны эшләүче NAECO компаниясе генераль директоры Алексей Булыгин җир өсте суларының сыйфатын озак вакыт мониторинглау өчен билгеләнгән яңа илебез системасын тәкъдим итте. «Татарстан Республикасы Экология министрлыгы заказы буенча быел без сынау режимында бу җиһазны Татарстанда урнаштырачакбыз. Платформа үзебезнең программа тәэминатында эшли һәм билгеле бер ноктада урнаштырыла. Барлык мәгълүматлар автоматик режимда параметрларны җентекләп анализлау өчен үзәк пунктка тапшырылачак».
«Акваториум» платформасының берничә инновацион мөмкинлеге бар: навигация буе урнашкан ноктада су тирәлеге характеристикаларының үзгәрешләрен оператив күзәтеп тору, гидрологик һәм гидрофизик характеристикаларны үлчәүләр үткәрү, болганчыклыкны билгеләү. Платформаның төп үзенчәлекләре арасында — автоматик контроль, эшнең автономлыгы (хезмәт күрсәтмичә озак вакыт эшләү), модульле конструкция һәм кулланучыга мәгълүматларны читтән торып тапшыру.
Визуаль яктан платформа кояш панельләре белән буйдан гыйбарәт, бу аның энергетик бәйсезлеген һәм экологик яктан чисталыгын тәэмин итә. Бу җайланма елгаларны, күлләрне һәм сусаклагычларны мониторинглау өчен кулланылырга мөмкин, бу суның сыйфатын оператив контрольдә тоту һәм пычрануларны вакытында ачыклау өчен аеруча мөһим.
Журналистлар фәнни судноның җиһазлары белән турыдан-туры танышырга, белгечләргә сораулар бирергә һәм заманча экологик мониторинг чараларының уникаль фотосурәтләрен ясарга мөмкинлек алдылар. Экспедиция Татарстанның су объектлары торышын күзәтүне дәвам итүдә мөһим этап булачак һәм Куйбышев сусаклагычы экосистемасы торышы турында яңа мәгълүматлар алырга мөмкинлек бирәчәк.