Татарстанга тагын нәни 10 лачын-балобан китерелде. Татарстанның Экология һәм табигать ресурслары министрлыгының Кызыл китапка кертелгән кошларны тергезү проекты дәвам итә
«Экология» илкүләм проектына ярдәм итү өчен Татарстан Республикасы Экология министрлыгының Идел-Кама лачын-балобан популяциясен торгызу проекты дәвам итә.
2023 елның июнендә 10 данә нәни лачын-балобан республиканың Кама Тамагы районына китерелде, анда алар волонтерлар һәм галим-орнитологлар саклавында һәм опекасында була, ә соңрак кыргый табигатькә чыгарылдылар.
2024 елда проект дәвам итә. Проектның төп этаплары булып «Сапсан» питомнигыннан (Мәскәү өлкәсе) 10 чебине китерү, волонтерлар лагерен төзү, дистанцион күзәтү өчен хэкта видеоконтроль оештыру тора.
«Быел без Кама Тамагы районында шул ук җирдә лачын-балобан популяциясен торгызу проектын дәвам итәбез. Бирегә инде безнең кечкенә чебиләр килде, аларны озак вакыт дәвамында КФУ волонтерлары караячак», – дип билгеләп үтте журналистлар өчен матбугат туры кысаларында экология министры урынбасары Ольга Манидичева.
Проект «СИБУР» компаниясенең грант системасы ярдәме белән, шулай ук Россия Табигать министрлыгы тарафыннан югары бәяләнү аркасында дәвам итә.
«Безгә Россия Табигать министрлыгы ярдәм итә, алар бүген дә безнең илдә Кызыл китапка кертелгән үсемлек һәм хайван төрләрен торгызу өчен бик күп эш башкара. Бу – комплекслы проект, монда фән дә, бизнес та, безнең волонтерлар да, җирле үзидарә органнары да бар. Бу безгә үсеш алырга, алга барырга, киләчәккә карарга һәм яңа проектлар турында сөйләргә мөмкинлек бирә торган синергия», – дип сөйләде журналистларга Татарстанның экология министры урынбасары.
Ул узган ел кошлар чыгарылганнан соң аларның икесен Россия Федерациясеннән читтә –берсен Согуд Гарәбстанында, икенчесен Пакыстанда очратулары турында өстәде. Быел волонтерларның бурычларының берсе – 2023 елда чыгарылган кошларның Татарстанга кайтуын теркәү һәм билгеләү.
«Экология» илкүләм проекты кысаларында бөтен илебез буенча биологик төрлелекне саклау тәэмин ителә. Моның өчен тыюлыклар, милли парклар, заказниклар булдырыла. Илкүләм проект кысаларында сирәк очрый торган кошлар, хайваннар, үсемлекләр төрләренә аерым игътибар бирелә. Без лачын-балобанны проектларның берсенә кертү мәсьәләсен карыйбыз, шул исәптән бу кошларны саклау өчен федераль ярдәм һәм финанс алу өчен дә. Без бу төрне саклау өчен аерым концепция булдыра алыр идек һәм мониторингка күбрәк игътибар бирә алыр идек, чөнки бу тарихи төр элек Россиядә булган һәм аның популяциясен торгызырга теләр идек», – дип сөйләде МСТТ үсеше өлкәсендә дәүләт сәясәте һәм көйләү департаменты директоры урынбасары Алексей Тихненко.
«Без һәрвакыт Татарстан Республикасы проектларына ярдәм итәргә шат. Без инде икенче ел Татарстанда биологик төрлелекне саклау проектын гамәлгә ашыруда катнашабыз. Узган ел без лачын-балобан популяциясен торгызу проектын хупладык, 10 кошчык чыгарылды. Быел без бу вакыйганы кабатлыйбыз һәм шулай ук 10 кошчык иреккә чыгарылачак. Без һәрвакыт экология өчен уңай нәтиҗә бирә торган проектларга ярдәм итәргә әзер», – дип билгеләп үтте «Казаньоргсинтез» ГАҖ баш экологы Александр Жалюк.
Проектта шулай ук И.и. А. И. Щеповских, сирәк очрый торган кошларны саклау Төбәк иҗтимагый фонды Сапсан, Казан (Идел буе) федераль университеты, галим-орнитологлар һәм проектның яңа партнеры Казан зооботаника бакчасы.
Быелгы яңалык Казан зооботаника бакчасы белгечләренең кошлар чыгаруда катнашуы, аларның торышын контрольдә тотуы, ә Казан зооботаника бакчасы вольерларында Татарстан Республикасында парлар булдыру һәм чебиләр чыгару өчен 4 өлкән кош урнаштырылуы булды.
"Без бу проектта катнашабыз, чөнки зоопаркның төп бурычларының берсе-сирәк төрләрнең биологик төрлелеген һәм реинтродукциясен саклау. Хәзерге вакытта без балобон соколының 4 баласын алдык, алар бездә үсәрләр дип өметләнәбез. Хәзер алар инде җайлашкан, ашыйлар. Киләчәктә дә табигый мохиткә чыгарылачак нәсел алырбыз дип өметләнәбез. Биш-ун чеби алырга мөмкин", - дип сөйләде Казан зооботаника бакчасы директоры урынбасары Александр Малев.
Исегезгә төшерәбез, ТР Экология министрлыгының лачын-балобанны реинтродукцияләү проекты «Ышанычлы партнер – Экология» Бөтенроссия конкурсында җиңүче, шулай ук «Бәллүр компас» премиясе финалисты булды.
Белешмә: лачын-балобан – Халыкара табигатьне саклау берлегенең, Россия Федерациясенең һәм Татарстан Республикасының кызыл китапларына кертелгән сирәк очрый торган кош төре. Татарстан Республикасы Экология министрлыгы, волонтерларны җәлеп итеп һәм СИБУРның «Яхшы эшләр формуласы» конкурсының грант ярдәме белән, 2023 елда Идел-Кама лачын-балобан популяциясен торгызу буенча сынау проектын гамәлгә ашыра башлады, соңгы тапкыр аның оясы 1974 елда Идел-Кама тыюлыгының Саралы участогы территориясендә теркәлгән булган.